Hüseyin Boran

Tarih: 22.05.2025 19:35

İMARA AYKIRI YAPILAR

Bilindiği üzere, ülkemizde İmara aykırı yapılar her geçen gün artmakta belediyeler ile il özel idareleri bu yapıların önüne geçmek için yasal çerçevede çeşitli tedbirler alarak yaptırımlar uygulamaktadır. Gönül ister ki bütün bu yapılar imara uygun, depreme dayanıklı olsun. İnsanlar ölmesin ocaklar sönmesin. Ve hiçbir şekilde de bu yapılara izin verilmesin. Maalesef ülkemiz de her türlü engellemelere rağmen bu yapıların önüne geçmek mümkün olmamıştır. 

Belediyeler ve il özel idareleri tarafından İmara aykırı yapılarla ilgili neler yapılıyor bir göz atalım,  

İmara Aykırı Yapı:

Bir yapının aşağıdaki durumlardan birini taşımış olması, o yapının imara aykırı olduğunu gösterir.

1. Ruhsatsız yapı: Hiçbir izin alınmadan yapılan bina.
2. Ruhsat ve eklerine aykırı yapı: Ruhsat alınmış ancak projeye uygun yapılmamış yapı (örneğin fazla kat, farklı cephe vb.).
3. İmar planına aykırı yapı: Yapılaşmaya izin verilmeyen bir alanda yapılan bina (örneğin tarım alanı, orman arazisi, kıyı şeridi vb.).

Bir yerde veya bir belde de yukarda bahsedilen yapılan olması, o yapıların imara aykırı olduğunu göstermektedir. Bu yapılar için belediyeler ve il özel idareleri kendi sınırları içerisinde ki kaçak yapılar için 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre cezalar ve yaptırımlar uygulamaktadırlar. 

3194 Sayılı İmar Kanununa göre verilen cezalar ve yaptırımlar:

1. Yapı Tatil Zaptı (Madde 32)

• İdare (belediye/il özel idaresi) yapıyı tespit eder.
• İnşaat derhal durdurulur ve yapı mühürlenir.
• "Yapı tatil tutanağı" düzenlenir.
• Aykırılıkların giderilmesi için 30 gün süre tanınır.

2. Yıkım Cezası (Madde 32)

Eğer 30 gün içinde aykırılıklar giderilmezse:

• Yapı hakkında yıkım kararı verilir.
• Yapı idare tarafından yıkılır veya yapı sahibinden bedeli alınarak yıktırılır.

3. İdari Para Cezası (Madde 42)

Aykırı yapıya m² başına ceza uygulanır. Ceza miktarları şu unsurlara göre değişir:

• Yapının türü (konut, ticari, sanayi)
• Kat adedi, toplam alan
• Aykırılığın derecesi (kısmi mi tamamen mi aykırı?)
• Yapım aşaması (temel, kaba inşaat, tamamlanmış)

İdareler, bu cezaları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın belirlediği birim maliyet tablolarına göre hesaplar.

1. Kamu Arazisine Yapılan yapılar için ise:

• Ecrimisil (haksız işgal tazminatı) ödenir.
• Tahliye ve yıkım işlemi yapılır.
• Savcılığa suç duyurusu yapılabilir (özellikle sahil, orman, tarım arazisi gibi alanlarda).

1. Yapı Kullanma İzin Belgesi (İskân) Verilmez

• Aykırılıklar giderilmedikçe Yapı Kullanım İzin Belgesi verilemez.
• Bu durumda elektrik, su ve doğal gaz bağlatılamaz ya da geçici olur.

Dolayısı ile İmara aykırı yapı sahiplerinin ileride maddi ve manevi cezalar ile yıkım ve mühürleme işlemleriyle karşı karşıya kalmamaları için yapılarını imara uygun yapmaları yararlarına olacaktır. Hepimizin de bilindiği üzere ülkemiz deprem kuşağındadır. Daha yakın bir geçmişte depremden binlerce can kaybımızla birlikte, yine binlerce binamız da yerle bir olmuştur. Bu acıların son bulması ve bir daha yaşanmaması en önemli dileğimizdir.  Bu nedenle insanlarımızın depremlerden ve diğer tabi afetlerden korunmasına uygun yapıların yapmak insan olmanın gereğidir. 

Bu vesile daha güzel yarınlarda, daha güzel kentlerde hep birlikte huzur içerisinde geleceğimizin teminatı çocuklarımıza daha yaşanabilir mekanlar bırakabilmek umuduyla Mübarek Kurban Bayramınızı En içten dileklerimle kutlar, bayramın tüm insanlığa barış, huzur ve sağlık getirmesini dilerim.